مورد عجیب: هنری گوستاو مولایسون (HM)

هنری گوستاو مولایسون ملقب به HM کارگری بود که از حمله های شدید صرع رنج می برد. این حملات به تدریج بدتر می شدند، به طوری که در بیست و هفت سالگی او دیگر قادر به کار کردن نبود. در سال 1953 جراحان اعصاب برای کنترل کردن این حمله ها بخش هایی از هر دو قطعه ی گیجگاهی را برداشتند ( که منبع حمله ها بود ). قبل از جراحی، HM را به دقت ارزبابی کردند. او حافظه ی طبیعی و هوشبهر 112 داشت. بعد از عمل جراحی که هشیاری وی برگشت، او غیر از دکتر اسکوویل که سال ها وی را می شناخت، دیگر نمی توانست کارکنان بیمارستان را بشناسد. او قادر نبود مسیر اطراف بیمارستان را به خاطر بیاورد، یا آن را یاد بگیرد.

مکانیزم های دفاعی

اصطلاح مکانیزم های دفاعی برگرفته از ادبیات روانکاوی و یکی از اکتشافات و ابداعات جالب زیگموند فروید به شمار می آید. به اعتقاد فروید مکانیزم دفاعی، استراتژی هایی است که توسط من (ego) به کار گرفته می شود تا از بروز اضطراب جلوگیری شود. مکانیزم های دفاعی از ذهن در برابر احساسات، عقاید و تکانه های دردناک و آزاردهنده محافظت کرده و اجازه ی ورود این اطلاعات را به هشیاری نمی دهند. این رویکرد، سبب حفظ طرحواره ها، ذهنیت و یکپارچگی و انسجام شخصیت افراد می شود. در ادامه به برخی از مهم ترین مکانیزم های دفاعی اشاره خواهد شد.

 

مدل پنج عاملی شخصیت

برخی از روانشناسان شخصیت، بر این عقیده هستند که می توان شخصیت انسان را در پنج بعد عمده توصیف کرد. در واقع به اعتقاد آن ها شخصیت انسان دارای پنج بعد زیربنایی و بنیادین است و می توان شخصیت هر فرد را بر اساس این پنج بعد مشخص کرد. عموما این ابعاد تحت عنوان "پنج عامل بزرگ" (Big 5) مطرح می شوند. این ابعاد شامل برون گرایی، توافق جویی، گشودگی به تجربه، وجدانی بودن و روان رنجورخویی است.

در حال حاضر نظریه ی پنج عاملی شخصیت پرطرفدارترین نظریه ی در مورد ویژگی های شخصیتی است.

آیا افراد افسرده واقع گراتر هستند؟

افراد افسرده آشکارا عقاید منفی بیشتری از افراد غیر افسرده نسبت به خود و آینده شان دارند. اما چه کسی بری از  اشتباه است؟ آیا احتمال دارد که افراد افسرده گاهی اوقات در ارتباط با توانایی شان بیشتر از افراد غیر افسرده واقع بین باشند؟ شاید این افراد غیر افسرده هستند که تحریف های خوش بینانه می کنند. لورن آلوی و لین آبرامسون نظریه ای را تحت عنوان واقع گرایی افسردگی مطرح کرده اند که بر اساس آن افراد افسرده نسبت به سایرین واقع گراتر هستند و همین واقع گرایی است که منجر به افسردگی آن ها می شود.

ویژگی های افراد خودشکوفا

خودشکوفایی در بالاترین بخش هرم مازلو قرار گرفته است. با این حال خود شکوفایی چیست؟ مازلو خودشکوفایی را این گونه توصیف می کند:

" یک فرد می بایست تمامی پتانسیل هایش را به فعل درآورد. ما این نیاز برای به فعل درآوردن پتانسیل ها را خودشکوفایی می نامیم. در واقع خوشکوفایی، تمایل برای تکمیل خود، یا شکوفاسازی پتانسیل های فرد است. در طی فرایند خودشکوفایی فرد بیشتر و بیشتر به آن چه هست یا می تواند باشد نزدیک می شود."

گرچه نظریه مازلو به ظاهر انعطاف ناپذیر به نظر می رسد، اما خود مازلو اشاره می کند که برآورده سازی نیازها همواره از ترتیب مشخصی تبعیت نمی کند. به عنوان مثال ممکن است نیاز به عزت نفس برای برخی مهم تر از نیاز به عشق باشد و یا برای دیگری نیاز به خلاقیت نسبت به سایر نیازها در اولیت قرار گیرد.

سلسله مراتب نیازها بر اساس نظریه آبراهام مازلو

 

چه چیزی انجام رفتارهای خاص را در ما بر می انگیزد؟ به اعتقاد آبراهام مازلو(Abraham Maslow) ، روانشناس انسان گرا، فعالیت های ما در جهت برطرف سازی نیازهایی مشخص است. او نخستین بار نظریه سلسله مراتب نیازهای خود را در مقاله ای تحت عنوان " نظریه ای در مورد انگیزش انسان" و کتاب " انگیزش و شخصیت" به چاپ رساند. بر اساس این نظریه، انسان ها دارای سلسله مراتبی از نیازها هستند که می بایست ابتدا نیازهای بنیادی و سطح پایین تر خود را برآورده سازند تا بتوانند به سراغ نیازهای سطح بالاتر روند.

قوانین گشتالت

در حوزه ادراک قواعد سازمان دهنده ای وجود دارند که قوانین گشتالت (gestalt laws) نامیده می شوند. عمومی ترین قانون، قانون prangnanz ، واژه آلمانی معادل pregnant است، البته نه به معنای باردار بلکه به معنای حامل معنا.بر اساس این قانون ما تمایل داریم که چیزها را تا حد امکان به عنوان یک گشتالت ( کل ) ساده، معمول یا قاعده مند تجربه کنیم. به عنوان مثال ما تمایل داریم تصویر زیر را به عنوان 5 حلقه تشخیص دهیم در حالی که می توان آن را به عنوان اشکال بسیار متفاوت تری درک کرد.   

روانشناسی گشتالت

روانشناسی گشتالت مکتبی از روانشناسی است که بر بررسی تجربیات و رفتار به عنوان یک کل تاکید دارد و نه بررسی اجزای عملکردی مجزا و مستقل.

روانشناسان گشتالتی با مکتب ساخت گرایی که در آن دوران در اوج محبوبیت خود به سر می برد، در تقابل بودند. طرفداران ساخت گرایی بر این اعتقاد بودند که ذهن متشکل از اجزا یا واحدهای مجزایی است و می توان ذهن را با بررسی این اجزا و ترکیب آن ها درک کرد. بر خلاف ساخت گرایان، روانشناسان گشتالتی معتقد بودند که تجربیات ذهنی نه تنها وابسته به ترکیب اجزاست، بلکه به سازمان و الگوی تجربیات و ادراکات فردی نیز بستگی دارد.

ساخت گرایی و کارکردگرایی

 

هنگامی که روانشناسی به عنوان علمی مجزا از فلسفه و بیولوژی بنا نهاده شد، بحث های بسیاری بر سر این موضوع که چگونه باید به بررسی و تفسیر ذهن و رفتار پرداخت، شروع شد. نخستین مکتب روانشناسی، ساخت گرایی یا ساختارگرایی بود که برخی از ایده های آن برگرفته از نظرات ویلهلم وونت، بنیان گذار نخستین آزمایشگاه روانشناسی بود. ساخت گرایی توسط یکی از شاگردان وونت به نام ادوارد بی. تیخنر بنیان گذاشته شد. تیخنر بعدها از نظریات وونت فاصله گرفت.

پدر روانشناسی علمی

پدر روانشناسی کیست؟

 
گرچه پاسخی قطعی برای این پرسش وجود ندارد، با این حال امروزه بسیاری ویلهلم وونت، پزشک و روانشناسی آلمانی را پدر روانشناسی علمی به شمار می آورند. افراد دیگری نظیر هرمان ون هلمهولتز، گوستاو فخنر و ارنست وبر