معرفی کتاب از چیزهای بی مصرف

از چیزهای بی مصرف

( یادداشت هایی در باب هنر)

نویسنده: امید مهرگان

ناشر: انتشارات گام نو

چاپ اول:1390

کتاب از چیزهای بی مصرف مجموعه ای از مقالات چاپ شده طی 4 سال از امید مهرگان است. به گفته خود نگارنده "با توجه به این که آثار هنری بناست چیزهای بی مصرفی باشند، و از آن جا که کتاب حاضر یک اثر هنری نیست، پس لاجرم باید مصرف یا فایده ای داشته باشد: اما این نوشته ها نه به کار خلق می آیند، نه فهم تاریخ هنر و مکاتب هنری و نه چندان به پرسش رایج و ناممکن هنر چیست؟ نزدیک می شود. مصرف کتاب حاضر احتمالا چیز دیگری نمی تواند باشد مگر کمک به این که کدام اثر به معنای واقعی کلمه مزخرف است، تشخیصی که امروزه چندان نیاز به هوش و ذکاوت فراوانی ندارد. با این همه، این کتاب به واقع در حیطه تاملات نظری قطعه وار جای دارد تا نظریه پردازی های ژرف در باب هنر".

کتاب 112 صفحه و شامل متن هایی با عناوین تاملات بدوی در باب نقاشی به مثابه هنر، تز هایی درباره قرابت اثر هنری و آشغال، نکاتی در باب درجه صفر نقد، اشبح ون گوگ، آن هنر بی زحمت: درباره ایدئولوژی پشتکار، عکس و گذشته سیاه و سفید، در باب گرد و غبار، ویرانه ها و چیزهای خراب: یادداشتی در باب استتیک تهران، قساوت چهره، ادبیات و ایده، گسست در منطق توزیع کلمات، امیل زولا و تن کارگردان: درباره ژرمینال و سرشت بت واره کالا و رمز آن ( فصلی از کتاب سرمایه مارکس) است.

از متن کتاب:

تزهایی درباب قرابت اثر هنری و آشغال

1- هر دو به جزئیات خویش بی تفاوت اند

2- هر دو به میانجی کنشی سوبژکتیو نامیده می شوند و از قبل هیچ تعریفی ندارند

3- هر دو بی مصرف اند

آشغال ها کمابیش هرگونه ارزش مصرف را از دست داده اند، البته مگر این که به عنوان مواد اولیه بازیافت شده به کار روند.

آثار هنری نیز بناست هیچ مصرف و کاربردی نداشته باشند، هیچ منفعت یا مقصودی را برآورده نسازند. آن ها حتی نمی خواهند نقش تزیینی و دکوراتیو داشته باشند. یک مشت آشغال واقعی نیز هیچ کاربردی در تزیینات ندارد. به محض آن که خصلتی تزئینی یا کاربردی می یابند، دیگر نه آشغال اند و نه اثر هنری.

4- هر دو در مواردی به سادگی به یکدیگر بدل می شوند

5- هر دو محصول مستقیم کالایی شدن اند

6- هر دو بر خلاف کالاها نازیبا و غیر ترو تمیز اند

7- هر دو خصلتی غیر طبیعی دارند

8- هر دو در حکم مازاد اند : از شر هیچ کدام نمی توان خلاص شد؛ دفن یا سوزاندنشان بی فایده است

9- هر دو با واسطه، حاوی وعده رستگاری اند

10- هر دو قابل باز یافت اند

11- هر دو محتاج نوعی آیین عشاء ربانی اند

ویرانه ها و چیزهای خراب ( یادداشتی در باب استتیک شهر تهران )

تصویر تهران فعلی تصویر یک ویرانه نیست و درست همین است که تهران فعلی را به رغم تلاش های زیباسازانه دو دهه اخیر به مکانی زشت تر در قیاس با تهران دهه شصت و دوران جنگ بدل کرده است. در عوض باید از اصطلاح خراب استفاده کرد. اطراف ما پر از چیزهایی است که معمولا خراب اند: تلفن های عمومی، چراغ های شماره انداز سر چهارراهها و دستگاه های عابر بانک و ... ولی ظاهر همه شان شیک و تمیز است. چیزهای خراب وانمود می کنند که ایرادشان موقتی و تصادفی است ( پیام معروف عابر بانک ها: دستگاه موقتا از ارائه خدمات معذور می باشد ). اما ویرانه ها از این ادعای عبث دست برداشته اند. آن ها خرابی خود را به منزله امری تاریخی، یا در واقع طبیعت تاریخی، عیان می سازند.